Zaburzenia lękowe stanowią jedną z najczęstszych przyczyn zgłaszania się rodziców po pomoc psychologiczną. Rozpowszechnienie zaburzeń lękowych wśród dzieci i młodzieży szacuje się od 5% do 20%. Za powstanie zaburzeń lękowych odpowiada spektrum wzajemnie powiązanych ze sobą czynników leżących zarówno po stronie biologicznej (geny, temperament), jak i środowiskowej.
Nie zawsze lęk odczuwany przez dziecko wymaga interwencji terapeutycznej. Pojawiające się u dzieci lęki o umiarkowanym nasileniu, które nie dezorganizują zachowania, są zjawiskiem rozwojowym. Zaburzenia lękowe rozpoznajemy wówczas, jeśli towarzyszące przeżywaniu lęku objawy, wpisują się w określone kryteria diagnostyczne, zawiązane z zaburzeniem funkcjonowania i deficytami w zakresie adaptacyjnego radzenia sobie z tą nieprzyjemną emocją. Doświadczaniu silnego lęku towarzyszą często objawy fizjologiczne (np. takie jak przyspieszone bicie serca, pocenie się, nudności, bóle głowy, bóle brzucha, zaciskanie gardła), które niejednokrotnie, są mylnie interpretowane jako problemy natury somatycznej. Często to z ich powodu rodzice zaczynają poszukiwać pomocy najpierw u lekarza pediatry. Kiedy diagnostyka medyczna nie wykazuje somatycznych nieprawidłowości, wówczas dopiero pojawia się podejrzenie, iż towarzyszące dziecku objawy mają podłoże psychiczne.
Do najczęściej diagnozowanych zaburzeń lękowych należą: fobia społeczna, fobia specyficzna, agorafobia, separacyjne zaburzenia lękowe, zaburzenia lękowe uogólnione, mutyzm selektywny, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. Wszystkie z wyżej wymienionych jednostek chorobowych różnią się między sobą zarówno pod względem treści, jak i objawów. To co stanowi ich część wspólną, to silne uczucie lęku, z którym mały lub duży pacjent nie potrafi sobie inaczej poradzić jak przez rozwinięcie dezadaptacyjnych zachowań o charakterze unikowym.
TERAPIA
Badania naukowe pokazują, iż w pracy z zaburzeniami lękowymi niezwykle skuteczna jest psychoterapia poznawczo-behawioralna (wytyczne NICE). Znajduje ona również zastosowanie w pracy z dziećmi od 7 roku życia. W terapii poznawczo-behawioralnej dzieci stosowane są m.in. następujące metody pracy: psychoedukacja, zapewniająca dziecku zrozumienie natury lęku, kontrola objawów somatycznych, metody behawioralne, poznawcza restrukturyzacja polegająca na identyfikowaniu i weryfikowaniu myśli wywołujących lęk, uczenie technik rozwiązywania problemów oraz zapobieganie nawrotom poprzez sprawdzanie i utrwalanie osiągnięć dziecka.
Niezależnie od wieku dziecka w pracy z lękiem ważną rolę pełnią rodzice, których zachowanie może podtrzymywać zachowania lękowe u dzieci, lub pomagać w ich wygaszaniu. Zaangażowanie rodziców w terapię ich dziecka może przebiegać na kilku poziomach. Postawa rodzica może stanowić dla dziecka wzór radzenia sobie w generujących lęk sytuacjach. Rodzic, przy współpracy z terapeutą, może pełnić funkcję trenera dziecka podczas terapii. Sam może również nabywać nowe techniki postępowania rodzicielskiego wzbogacając swoje kompetencje wychowawcze.
Jeśli podejrzewasz, że problem zaburzeń lękowych może dotyczyć Twojego dziecka i chcesz skonsultować swoje wątpliwości ze specjalistą, zapraszam do kontaktu.