Terapia Akceptacji i Zaangażowania ACT jest podejściem psychoterapeutycznym należącym do tzw. trzeciej fali terapii poznawczo-behawioralnej. Stworzona przez amerykańskiego psychologa Stevena C. Hayes’a i jego współpracowników. Głównym celem ACT jest wzmacnianie elastyczności psychologicznej.
Miarą zdrowia psychicznego w tym całościowym podejściu jest elastyczność psychologiczna czyli zdolność odczuwania chwili obecnej w pełniejszy sposób. Elastyczność to zdolność do zauważania i reagowania na własne myśli, uczucia i inne zdarzenia w taki sposób, aby móc podejmować działania zgodne z własnym systemem wartości i celami z nim związanymi. Kształcenie w sobie elastyczności psychologicznej jest uniwersalną i udowodnioną naukowo drogą do podwyższenia jakości życia i uporania się z problemami. Adresowana jest ona zarówno do osób przechodzących przez trudny czas w życiu oraz poszukujących terapii, jak i tych, którzy szukają świadomej, zgodnej z własnymi wartościami drogi w życiu.
Skuteczność
Do dnia dzisiejszego przeprowadzono ponad 140 randomizowanych badań kontrolnych. Badania wykazują, że terapia akceptacji i zaangażowania jest skuteczna wobec szerokiego spektrum problemów w różnych grupach pacjentów. Została umieszczona na liście „terapii opartych na dowodach” przez Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne w kategoriach diagnostycznych: depresja, chroniczny ból, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, zaburzenia lękowe, psychoza oraz w Narodowym Rejestrze Praktyk Medycznych Opartych na Dowodach (The National Registry of Evidencebased Programs and Practices – NREPP) prowadzonym przez Amerykańskie Federalne Ministerstwo Zdrowia (Department of Health and Human Services).
Współpraca terapeuty i klienta
Zadaniem terapeuty nie jest „uratowanie klienta” lecz stworzenie kontekstu, w którym możliwa jest zmiana. Terapeuta ACT ma świadomość faktu, że ”siedzi w tej samej łódce” co klient i rozmawia z nim w sposób szczery, pełny szacunku, jak równy z równym. Odwołuje się do doświadczenia klienta jako ostatecznego arbitra. To klient jest ekspertem od swojego doświadczenia. Terapeuta nie krytykuje klienta, nie okazuje dezaprobaty, dba o atmosferę wolną od wstydu i strachu przed oceną. Założenia dotyczące klienta mówią o tym, iż nie jest on ani chory, ani przegrany po prostu utknął. Nie spowodował swoich problemów, ale tylko on może je rozwiązać. W toku spotkań terapeuta pomaga klientowi być bardziej świadomym swoich wartości, być bardziej uważnym na bieżącą chwilę i skupić się na tym co naprawdę ważne.
(na podstawie materiałów z Międzynarodowej Konferencji Terapii Poznawczo-Behawioralnej, Gdańsk 2018 r. oraz książki „ W pułapce myśli. Jak skutecznie poradzić sobie z depresją, stresem i lękiem” Steven C. Hayes, GWP, 2016 r.)